Khuyết Tật là gì?
“Khuyết tật là một phần tự nhiên của trải nghiệm con người và không thể nào làm giảm quyền được tham gia hoặc đóng góp cho xã hội của các cá nhân.”
--Individuals with Disabilities Education Act (Đạo Luật Giáo Dục cho Người Khuyết Tật), 20 U.S.C. §1400(c).
Có nhiều cách khác nhau để mọi người và luật pháp của chúng ta định nghĩa “khuyết tật”.
Cũng có nhiều quan điểm văn hóa khác nhau về khuyết tật và sự hiểu biết của chúng ta về khuyết tật cũng đã thay đổi theo thời gian. Tham khảo tài liệu One Out of Five: Disability History and Pride Project (Một Trong Năm: Lịch Sử Người Khuyết Tật và Dự Án Tự Hào) để tìm hiểu thêm về lịch sử người khuyết tật và sự phát triển của nhận dạng khuyết tật tích cực.
Đối với học sinh ở các trường công lập, hai luật liên bang - Individuals with Disabilities Education Act hoặc “IDEA” và Phần 504 của Rehabilitation Act (Đạo Luật Phục Hồi) hay “Phần 504” – trao quyền và sự bảo vệ cho học sinh khuyết tật. Mỗi luật đó bao gồm một định nghĩa khác nhau về trẻ khuyết tật.
Định Nghĩa của IDEA về Khuyết Tật
IDEA cho phép học sinh đủ điều kiện có quyền có Individualized Education Program (IEP, Chương Trình Giáo Dục Cá Nhân). IDEA định nghĩa “trẻ khuyết tật” là một đứa trẻ đã được đánh giá và xác định:
- Có khuyết tật như được định nghĩa ở 1 trong 14 loại cụ thể và
- Do tình trạng khuyết tật và tác động bất lợi đến giáo dục,
- cần có chương trình giáo dục đặc biệt và các dịch vụ liên quan.
Ở tiểu bang Washington, các loại khuyết tật và định nghĩa cụ thể cho từng loại, được liệt kê trong các quy định của tiểu bang, Washington Administrative Code (Bộ Luật Hành Chính Washington), tại WAC 392-172A-01035
Các loại khuyết tật bao gồm:
- Tự kỷ
- Mù - Điếc
- Điếc
- Chậm phát triển
- Khuyết tật về cảm xúc/hành vi
- Nghe khó
- Khuyết tật trí tuệ
- Đa khuyết tật
- Khuyết tật chỉnh hình
- Suy giảm sức khỏe khác
- Khuyết tật học tập cụ thể
- Suy giảm phát âm hoặc ngôn ngữ
- Chấn thương sọ não
- Suy giảm thị lực bao gồm mù
Mỗi loại này có một định nghĩa cụ thể trong các quy tắc giáo dục đặc biệt. Nếu quý vị đang thắc mắc liệu trẻ có khuyết tật nào có thể phù hợp với một trong những loại này hay không, thì tốt hơn hết quý vị nên đọc các định nghĩa cụ thể hoặc nhờ ai đó xem xét chúng cùng quý vị. Các định nghĩa có sẵn trực tuyến tại WAC 392-172A-01035, tại https://apps.leg.wa.gov/WAC/default.aspx?cite=392-172A&full=true#392-172A-01035.
Nếu một đứa trẻ có một trong các khuyết tật được định nghĩa trong IDEA nhưng chỉ cần một “dịch vụ liên quan” hoặc “các điều chỉnh” và không cần “giáo dục đặc biệt” thì học sinh đó sẽ không đủ điều kiện cho IEP nhưng có thể cần một chương trình Phần 504.
Định Nghĩa của Phần 504 về Khuyết Tật
Phần 504 nghiêm cấm các khu học chánh phân biệt đối xử với người khuyết tật. Yêu cầu các khu học chánh cung cấp chương trình giáo dục đặc biệt, các điều chỉnh, dịch vụ hoặc hỗ trợ mà học sinh cần để tiếp cận nền giáo dục bình đẳng. Một học sinh khuyết tật được định nghĩa là học sinh bị:
- Suy giảm thể chất hoặc tinh thần
- Làm giới hạn đáng kể
- Một hoặc nhiều hoạt động chính trong cuộc sống.
Quý vị có thể tìm thêm thông tin về Phần 504 trong bộ Câu Hỏi Thường Gặp được đăng trên trang web của U.S. Department of Education’s Office for Civil Rights (OCR, Văn Phòng Dân Quyền của Bộ Giáo Dục Hoa Kỳ), tại đây: https://www2.ed.gov/about/offices/list/ocr/504faq.html.
OCR cũng có sẵn thông tin trực tuyến đề cập đến “Quyền Dân Sự của Học Sinh có Khuyết Tật Vô Hình theo Phần 504 của Rehabilitation Act (Đạo Luật Phục Hồi) năm 1973.” https://www2.ed.gov/about/offices/list/ocr/docs/hq5269.html. Thông tin này nêu ra các tình trạng khác nhau có thể không dễ thấy đối với người khác nhưng vẫn có thể ảnh hưởng đến học sinh ở trường.
Mối quan hệ giữa IDEA và Phần 504 là gì?
Theo cả hai luật, các khu học chánh phải cung cấp cho học sinh khuyết tật chương trình Free Appropriate Public Education (Giáo Dục Công Lập Miễn Phí Thích Hợp), được gọi là FAPE. Điều này nghĩa là các khu học chánh phải cung cấp nhiều dịch vụ để đáp ứng nhu cầu cá nhân của những học sinh khó thành công trong học tập do tình trạng khuyết tật.
Phần 504 cung cấp dịch vụ rộng hơn IDEA cho một nhóm học sinh vì nó có định nghĩa rộng hơn về “khuyết tật”. Vì vậy, nếu một học sinh đáp ứng các yêu cầu về tính đủ điều kiện để nhận IDEA và đủ điều kiện cho IEP thì học sinh đó cũng được bảo vệ bởi Phần 504. Tuy nhiên, có nhiều học sinh được bảo vệ bởi Phần 504 và có kế hoạch Phần 504, nhưng không cần chương trình giáo dục đặc biệt và không đủ điều kiện cho IEP theo IDEA.
Một cách để nghĩ về mối quan hệ của hai luật này là nghĩ đến tất cả học sinh: trước tiên, một vài học sinh trong số đó có khuyết tật (Phần 504); một số ít hơn trong số đó có khuyết tật và cần chương trình giáo dục đặc biệt (IDEA).
Trên đây là bức tranh có vòng tròn lớn tượng trưng cho tất cả học sinh. Vòng tròn cỡ trung bên trong vòng tròn lớn đại diện cho những học sinh khuyết tật đủ điều kiện nhận các dịch vụ của Phần 504. Trong nhóm đó, một nhóm nhỏ hơn cũng đủ điều kiện cho các dịch vụ theo IDEA. Điều quan trọng cần nhớ về biểu đồ này là học sinh trong các vòng tròn nhỏ hơn cũng thuộc nhóm lớn: tất cả học sinh. Tất cả các em đều có quyền như mọi học sinh, cộng với việc được bảo vệ chống lại sự phân biệt đối xử do tình trạng khuyết tật, bao gồm quyền tiếp cận dịch vụ mà các em cần để tham gia ở trường.
Những học sinh được bảo vệ bởi Phần 504 và đủ điều kiện cho IEP nói chung sẽ chỉ có IEP. Mọi thứ nằm trong kế hoạch 504 nên được đưa vào IEP, thường là trên trang điều chỉnh hay trong danh sách các dịch vụ hoặc hỗ trợ có liên quan hay bổ sung.
Mọi trẻ em đủ điều kiện cho IEP cũng được bảo vệ bởi Phần 504. Tại sao điều đó lại quan trọng?
Phần 504 nghiêm cấm việc phân biệt đối xử với học sinh trên cơ sở khuyết tật. Sự phân biệt đối xử có thể xảy ra khi một chương trình loại trừ những học sinh đủ điều kiện khác vì các em bị khuyết tật hoặc khi một học sinh bị quấy rối vì khuyết tật của mình và khu học chánh không thực hiện các bước hợp lý để đối phó với hành vi quấy rối đó.
Nếu quý vị tin rằng một khu học chánh đã phân biệt đối xử với một người vì tình trạng khuyết tật của họ, hãy tìm thêm thông tin về các lựa chọn khiếu nại chính thức trên trang Phân Biệt Đối Xử.